Instytucja cash poolingu należy do alternatywnych metod zarządzania płynnością podmiotów. Charakteryzuje ją skonsolidowanie rachunków bankowych podmiotów działających w ramach wzajemnych powiązań gospodarczych. Scalenie wszystkich rachunków pozwala podmiotom zebrać większą pulę środków pieniężnych, co daje możliwość wygenerowania korzystniejszego oprocentowania zebranych środków, a także w sytuacji wystąpienia debetowego salda uniknięcia kosztów odsetkowych.
Zarządzanie środkami pieniężnymi odbywa się za pośrednictwem pool leadera, którym jest jednostka dominująca, może nim być również bank. Do głównych obowiązków pool leadera należy: analizowanie sald rachunków bankowych, monitorowanie zobowiązań i należności z tytułu umowy cash poolingu, naliczanie i zapłata odsetek, przygotowywanie sprawozdawczości z procesu realizacji transakcji.
Na wspólnym, wydzielonym rachunku bankowym gromadzone są środki pochodzące z rachunków poszczególnych podmiotów powiązanych. Na rachunku głównym dochodzi do kompensowania przejściowych sald debetowych i kredytowych. Są to wielostronne transakcje odbywające się ciągu jednego dnia polegające na przekazywaniu środków od podmiotów mających nadwyżkę finansową na rzecz podmiotów wykazujących niedobór. W wyniku transferu środków naliczane są odsetki, które obciążają podmioty z saldem kredytowym a przypisywane są na rzecz jednostek mających saldo debetowe. Opłaty związane z obsługą rachunku skonsolidowanego obciążają pool leadera, aczkolwiek przerzuca on ciężar kosztów na podmioty biorące udział w transakcji. Na koszty składają się: opłaty bankowe pobierane z tytułu realizacji umowy cash poolingu, wszelkie opłaty dodatkowe, a także wynagrodzenie za pełnioną funkcję zarządczą. Środki pieniężne skumulowane na rachunku głównym mogą być inwestowane w formie depozytu.
Na dzień bilansowy saldo kredytowe konta „Rozrachunku z uczestnikami CP” winno być przedstawione w pasywach w pozycji „Zobowiązania finansowe – wobec jednostek powiązanych – inne (B.III.1.b.)”. Natomiast saldo debetowe konta „Rozrachunku z uczestnikami CP” należy przedstawić jako „Należności krótkoterminowe – od jednostek powiązanych – inne (B.II.1.b)” lub „Inwestycje krótkoterminowe – inne krótkoterminowe aktywa finansowe – w jednostkach powiązanych (B.III.1.a.)” albo „Inwestycje krótkoterminowe – środki pieniężne i inne aktywa pieniężne – inne środki pieniężne (B. III.1.c.).
Informację o wybranym sposobie prezentacji bilansowej cash poolingu należy opisać we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego. Jednostki powiązane, których transakcje przedstawiane są w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym winny postępować zgodnie z zapisami polityki rachunkowości i stosować jednolite zasady celem rzetelnego i wiarygodnego przedstawienia ekwiwalentnych zapisów zdarzeń gospodarczych.
Monika Lubczyńska-Barczak
główna księgowa/doktorantka na UEP
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).